โอริง (O-ring) คือ วัสดุที่มีพื้นที่หน้าตัดเป็นรูปวงกลม และมีรูปทรงเป็นวงกลมด้วยเช่นกัน ผลิตมาจากวัสดุที่มีคุณสมบัติยีดหยุ่นได้ (Elastomers Material) จากวัสดุสงเคราะห์ชนิดต่าง ๆ ที่มีคุณสมบัติต่อสภาพการใช้งานที่แตกต่างกัน ทั้งสภาพแวดล้อมของวัสดุที่นำไปใช้ (Fluid) แรงดัน (Pressure) รวมทั้งอุณหภูมิความร้อน (Temperature)
โอริง (O-ring) จะถูกใช้งานในชิ้นส่วนของเครื่องจักร ชิ้นส่วนยานยนต์ จักรกลต่าง ๆ จะทำหน้าที่เป็นซีล (Seals) กันรั่วซึมของของไหล (Fluid) ในอุปกรณ์หรือชิ้นส่วนต่าง ๆ ที่สภาวะแวดล้อมนั้น อย่างเช่น ของเหลว (Liquids) หรือก๊าซ (Gases) ทั้งในระบบขนถ่ายและระบบกำลังของของไหล (Fluid) ซึ่งโอริง(O-ring)จะถูกติดตั้งในชิ้นส่วนอยู่ 2 แบบคือ เป็นซีล (Seal) กันรั่วซึมตามข้อต่อต่าง ๆ (Static Seals) และอุปกรณ์เคลื่อนที่กลุ่มงานโรตารี่ต่าง ๆ (Rotary Seals)
ชนิดของโอริง (O-RING TYPE) จะขึ้นอยู่กับวัตถุดิบที่นำมาผลิตเป็นโอริง (O-ring) และลักษณะของการนำไปใช้งานเป็นหลัก ซึ่งโอริง (O-ring) ไม่ได้มีหน้าตาเป็นแบบอื่น ๆ เลยนอกจากมีพื้นที่หน้าตัดเป็นวงกลม และรูปทรงก็เป็นวงกลมด้วยเท่านั้น ฉะนั้นจึงขึ้นอยู่กับวัตถุดิบที่นำมาผลิตและการนำไปใช้งานเท่านั้น เช่น FFPM, NBR, EPDM, PTFE, VMQ, FVMQ เป็นต้น ส่วนโอริง (O-ring) ที่มีการผลิต และใช้กันมากทั้งในอุตสาหกรรมฯ, เครื่องมืออุปกรณ์ และในงานทั่ว ๆ ไป หลัก ๆ พอสรุปได้ดังนี้
ประเภทหรือชนิดของโอริง (O-ring)
- (O-Ring) KALREZ
- (O-ring) NBR (Nitrile, Buna-N, NBR)
- (O-ring) Viton (Viton® or Fluorocarbon,FKM)
- (O-ring) (Silicone, VMQ)
- (O-ring) EPDM (Ethylene Propylene)
วัสดุที่ใช้ผลิตโอริง (O-RING MATERIAL) วัสดุที่ใช้ผลิตโอริง มีการคิดค้นขึ้นมาใช้กันหลากหลายชนิด แต่ละชนิดมีคุณสมบัติต่อการใช้งานแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับสภาพการใช้งาน แต่มีไม่กีชนิดที่รู้จักกันและนิยมใช้กันในชิ้นส่วนเครื่องจักรกล ดังนี้
- PTFE O-Rings
- Silicone O-Rings
- Viton® O-Rings, Fluorocarbon (FKM)
- Buna O-Rings, NBR Oring
- EPDM O-Rings
- Other Available Materials
Nitrile (Buna-N, NBR)
ไนไตรเป็นยางทั่วๆไป ในกลุ่มของ Acrylonitrile Terpolymer Butadiene โดย acrylonitrile เป็นสารประกอบไนไตรล์ที่เป็นส่วนประกอบสำคัญ (18% ถึง 50%) มีผลต่อสมบัติทางกายภาพของวัสดุ ส่งผลดีต่อความต้านทานต่อน้ำมันและความร้อนระดับหนึ่งในช่วงอุณหภูมิ -40 °C ถึง 120 °C (oil) หรือ 90 °C (water) ขณะเดียวกันยังมีความยืดหยุ่นและมีความต้านทานต่อแรงกดบีบอัด ยางไนไตรยังมีคุณสมบัติเชิงกลที่ดีกว่าเมื่อเทียบกับยางชนิดอื่น ๆ และมีความต้านทานการสึกหรอสูง จึงนิยมใช้กันมาก
CR (Chloroprene)
เป็นยางสังเคราะห์ในยุคแรกที่พัฒนาในเชิงพาณิชย์ ถูกนำไปใช้งานทั่วไปในสภาวะที่ต้องการความต้านทานต่อสารเคมี แต่ก็มีสมบัติเชิงกลที่ดีในช่วงอุณหภูมิที่กว้าง ๆ เป็นยางที่มีต้นทุนต่ำสามารถพบได้ในกลุ่มยางรองเท้าและผลิตภัณฑ์ทั่วไป ในช่วงอุณหภูมิ -40 °F ถึง 250 °F (-40 °C ถึง 121 °C) ช่วงหลัง ๆ ไม่เป็นที่นิยม
EPDM (Ethylene Propylene)
EPDM เป็นพอลิเอทิลีน (ethylene) และโพรพิลี (propylene) โดยยาง Ethylenepropylene diene-(EPDM) จะถูกผลิตโดยใช้โมโนเมอร์ที่สามและเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการกันรั่วซึมในของเหลวไฮดรอลิคส์ และในระบบเบรก มีช่วงอุณหภูมิการทำงานในวงกว้าง -65 °F ถึง 300 °F (-55 ?C ถึง 150 °C) นอกจากนี้นี้ยังใช้ในการอบไอน้ำและอุณหภูมิที่ต่ำกว่าการใช้งานที่อุณหภูมิปรกติด้วย
Silicone (VMQ)
ซิลิโคน เป็นยางที่ครอบคลุมกลุ่มของวัสดุจำพวก vinyl-methyl-silicone (VMQ) ซึ่งมักจะเป็นส่วนผสมกลาง ๆ ยางซิลิโคนเป็นยางที่มีความต้านทานแรงดึงค่อนข้างต่ำฉีกขาดง่ายและมีความต้านทานการสึกหรอได้ไม่ดี แต่ซิลิโคนมีความต้านทานความร้อนได้ดีขึ้นถึง 450 °F (232 °C) และสภาวะความเย็นได้ดีที่ -75 °F (-59 °C)
Viton® or Fluorocarbon (FKM)
Viton® (fluorocarbon rubber) เป็นยางที่มีคุณสมบัติที่ดีมากตัวหนึ่งที่ถูกคิดค้นและพัฒนาขึ้นเพื่อผลิตเป็นยางขอบซีล (Seal rubber) เป็นยางที่มีคุณสมบัติสามารถต้านทานได้ดีในที่อุณหภูมิสูงในทุก ๆสภาพ เช่น อากาศทั่วไป, ในน้ำมันไฮโดนลิก, น้ำมันเชื้อเพลิง, สารตัวทำละลาย, หรือสารละลายเคมีบางอย่าง เป็นตัน จึงเป็นวัสดุที่ดีที่ถูกเลือกนำมาเป็นวัสดุยางซีล (Seal rubber) Viton® มีความสามารถในช่วงอุณหภูมิ -15 °F ถึง 450 °F (-26 °C ถึง 232 °C)
O-Ring KALREZ ผลิตจากวัสดุ FFKM (Perfluoroel) ซึ่งเป็นวัสดุที่มีความยืดหยุ่นสูง (Elastomer) ทำให้มีประสิทธิภาพในการซีลสูงใช้ได้ทั้ง static seal และ dynamic seal มีอายุการใช้งานยาวนาน ทนทานต่อสารเคมีได้มากกว่า 1800 ชนิด ทนอุณหภูมิได้สูงถึง 327°C เหมาะสำหรับการใช้งานในกระบวนการที่มีการกีดกร่อนของเคมีรุนแรง เช่น ในงานอุตสาหกรรมปิโตรเคมี,โรงกลั่นน้ำมัน,ฐานขุดเจาะน้ำมัน